سفالومتری چیست و چه کاربردی در ارتودنسی دارد

۵ سال بعد از کشف اشعه ايکسدر سال ۱۹۰۰ راديوگرافي به عنوان يک وسيله تشخيصي با ارزش معرفي گرديد. سپس از مطالعات کرانيومتري در انسان و استفاده از سفالومتري Broadbent – Bolton که در سال 1931 ابداع شد راديوگرافي سفالومتري اقتباس گرديد . دستگاه تعيين موقعيت سر در سفالومتري (که امروزه به نام ناميده مي شود) باعث ميگردد که سفالومتري به طريقه استاندارد تهيه گردد و بدين ترتيب توانايي تهيه cephalostat تصاوير قابل تکرار وجود دارد. بناربراين استاندارد شدن تصاوير باعث اندازه گيري د قيق و مقايسه ساختمانهاي کرانيوفاسيال با همد يگر ميگردد. اين کار يا بطور مستقيم توسط راديو گرافي يا با استفاده از سوپرايمپوزيشن لند مارکهاي آناتوميک امکان پذير مي باشد.

دردرمان ارتودنسي، سفالومتري لترال ضروري مي باشد. سفالومتري لترال براي بررسي رشد، تشخيص ، طرح درمان و ارزيابي نتايج درماني ، بسيار مهم است. سفالو متري قدامي خلفي اطلاعات راديوگرافيک از بعد mediolateral دراختيار ميگذارد که بخصوص در ارزيابي رشد در بيماران asymmetry مناسب ميباشد تجهيزات لازم براي سفالومتري لترال يا قدامي خلفي شامل منبع اشعه ، سفالواستات قابل تنظيم، فيلم همراه با پلان تشديد کننده ودستگاه نگهدارنده فيلم مي باشد. تمام قسمتهاي ذکر شده نسبت به يکديگر در يک فاصله ثابتي قرار دارند وبه همديگر متصل هستند و اين مجموعه يونيت راديوگرافي سفالومتري را مي سازد . امروزه راديوگرافي دندانپزشکي ديجيتال در مطب هاي دندانپزشکي به منظور تهيه و آناليز تصاوير سفالومتري به کار برده مي شوند

آنالیز سفالومتری به منظور تشخیص و طرح درمان بیماران ارتودنسی لزوماً یک سیستم اندازه گیری می باشد که طراحی شده است تا رابطه میان بخشهای متعدد اسکلتی، دندانی و المانهای بافت نرم کرانیوفاشیال را توضیح دهد. لندمارکهای آناتومیک بر روی سفالومتری انتخاب می شوند و به یکدیگر متصل می شوند تا زوایا و خط هایی به دست آید تا این روابط را مشخص کنند. از آنجائیکه قاعده کرانیال به عنوان با ثبات ترین و معتبرترین بخش آناتومیک در ترکیب کرانیوفاشیال به حساب می آید؛ بسیاری از آنالیزهای سفالومتریک از لندمارکهایی مانند nasion ، sella ، basion استفاده می کنند تا خطوط مرجعی از جملهء ( SN ) sella-nasion ، ( BaN ) basion-nasion و FH porion-orbitale را به دست آورند. sella، nasion ، basion لندمارکهای آناتومیک خط وسط می باشند که در فيلم سفالومتری دقیق تر از لندمارکهای bilateral به حساب می آیند .اکثر شاخص ها از یکی از این خطوط اندازه گیری می شوند. از این خطوط همچنین به عنوان شاخص مرجع جهت ارزیابی تغییرات در نتیجه رشد و درمان استفاده می شود.

با کمک روشهای سفالومتریک، اسکلتالی، دندانی و بافت های نرم مجموعه کراونیافاسیال ارزیابی می شود و نرم ها به دست می آید. سپس اندازه گیریهای سفالومتریک افراد را می توان با نرمهای سنی، جنسی مقایسه کرد. با مطالعهء یک سری رادیوگرافی سفالومتریک متوالي که در طول زمان گرفته شده است، تغییرات در بخشهای صورت را می توان ارزیابی کرد و همچنین می توان ارزیابی کرد که اینگونه تغییرات چه تاثیری بر روی روابط این قسمتها خواهند گذاشت. همچنین متخصص می تواند با استفاده از سوپرایمپوز کردن یک سری تریسینگهای سفالومتریک تاثیرات رشد، و یا درمان را ارزیابی کند.

بر خلاف ارزیابیهای خطی ، اندازه گیریهای زاویه ایی با بزرگ کردن رادیوگرافی سفالومتری که به علت فاصله های متفاوت بین فیلم و پلان midsagittal از سر تغییر نمی کنند. فاصلهء شئ – منبع اشعه به طور سنتی در رادیوگرافی سفالومتری تعیین استاندارد شده است.

 

دکتر محبوبه دهقانی متخصص ارتودنسی و ارتوپدی فک و صورت

عضو انجمن ملی نخبگان کشور و عضو انجمن ارتودنتیست ایتالیا SIDO

دارای یک عنوان ثبت اختراع

سمت استادیار دانشگاه در سال های 88 الی 97

و فلوشیپ پژوهشی

“مشاهده رزومه”

آدرس مطب: مشهد، نبش هاشمیه 31، ساختمان ونوس، طبقه سوم

شماره های تماس: 3880071 – 09159777275