راه‌های پیشگیری از عوارض عمل فک

جراحی فک که با نام جراحی ارتوگناتیک نیز شناخته می‌شود، همانند سایر جراحی‌ها با دستکاری و ایجاد برش‌هایی در بافت‌های ناحیه تحت درمان همراه است و به طور طبیعی هرگونه دستکاری در بافت‌های بدن عوارضی را به همراه خواهد داشت که برخی از آنها در همه بیماران مشترک هستند و برخی از آنها تنها برای بعضی بیماران رخ می‌دهند. شدت و نوع عوارض این جراحی از بیماری به بیمار دیگر متفاوت است و مدت زمان بهبودی آنها نیز بستگی به میزان مهارت جراح فک و صورت، مراقبت‌هایی که بیمار انجام می‌دهد و همچنین شرایط و سلامت کلی بیمار دارد.

عوارض جراحی فک

جراحی فک جراحی حساسی است که حتماً باید توسط جراح فک و صورت با تجربه و مهارت بالا انجام شود تا بیمار دچار عوارض ناشی از آن نشود. با این حال این جراحی نیز همانند سایر جراحی‌ها می‌تواند عوارضی را برای بیمار ایجاد کند که در ادامه به خطرات احتمالی جراحی فک اشاره کرده و توضیحات مختصری را ارائه داده‌ایم:

 

 

1. خونریزی و کبودی

   احتمال خونریزی پس از جراحی و حتی در حین جراحی فک وجود دارد. زمانی که خونریزی در حین انجام جراحی رخ می‌دهد، جراح با تزریق خون اهدایی به بیمار، خون از دست رفته را جبران می‌کند. به طور معمول بیمار پس از جراحی خونریزی‌های جزئی خواهد داشت که گاهی ممکن است به صورت خون دماغ شدن باشند. این خونریزی‌ها اگر کم باشند، جای نگرانی ندارد و طبیعی است و حتی بروز آنها درون بافت نرم می‌تواند سبب ایجاد کبودی‌هایی شود که تا گردن و یا بالای قفسه سینه گسترش پیدا کند، اما اگر به طور شدیدتری اتفاق بیفتند، بیمار باید موضوع را با پزشک جراح خود در میان بگذارد تا اقدامات درمانی مناسب را دریافت کند و خطری او را تهدید نکند.

2. عفونت

   احتمال بروز عفونت به دلیل تماس ابزار جراحی با بافت‌های بدن در تمام عمل‌های جراحی وجود دارد. به همین دلیل است که جراحان پس از عمل، مصرف آنتی ‌بیوتیک‌ها را برای بیمار تجویز می‌کنند تا از بروز عفونت پیشگیری کرده و یا در صورت بروز، فوراً درمان شود و سلامت بیمار به خطر نیفتد.

3. بی حس شدن فک و بافت‌های اطراف آن

   در تمام جراحی‌ها به این دلیل که بافت‌ها، اعصاب و مویرگ‌ها برش داده می‌شوند، قسمت جراحی شده دچار بی حسی می‌شود. در جراحی ارتوگناتیک نیز در صورتی که فک بالا تحت عمل جراحی قرار گرفته باشد، بیمار بی حسی‌هایی را در بالای دندان‌های خود تجربه می‌کند و اگر این جراحی بر روی فک پایین انجام شده باشد، بیمار در ناحیه چانه و لب پایینی خود احساس بی حسی خواهد داشت. با مرور زمان و التیام یافتن اعصاب و مویرگ‌هایی که حین جراحی آسیب دیده بودند، مجدداً حس و عملکرد طبیعی آنها برمی‌گردد. به طور معمول 6 ماه طول می‌کشد تا این بهبودی حاصل شود.

4. گرفتگی بینی

   گرفتگی بینی یکی دیگر از عوارضی است که بیمار پس از جراحی ارتوگناتیک به ویژه زمانی که در فک بالا انجام می‌شود، تجربه می‌کند. این عارضه می‌تواند به دلیل قرار دادن لوله‌هایی در سوراخ‌های بینی هنگام انجام عمل رخ دهد. برای کمک به بهبودی سریع‌تر گرفتگی بینی و همچنین باز کردن راه تنفسی از محلول‌های نمکی یا اسپری‌های نمکی مخصوص شستشوی بینی استفاده کرد. یک تا دو هفته ممکن است طول بکشد تا این عارضه بهبود پیدا کند و در طول این مدت زمان بیمار می‌تواند برای شستشو و خارج کردن ترشحات بینی از پنبه آغشته به آب گرم استفاده کند.

5. کاهش وزن

   بیمار پس از انجام این جراحی ممکن است دچار کاهش اشتها شود و یا به دلیل درد و دشواری در غذا خوردن، میل کمتری به خوردن غذا پیدا کند و این امر موجب کاهش وزن او در یک تا دو هفته اول پس از جراحی می‌شود. اما پس از گذشت این مدت زمان و کاهش درد و ناراحتی و همچنین به دست آوردن مجدد اشتها می‌تواند این کاهش وزن را جبران کند.

6. سفتی فک و صدا دادن مفاصل آن

   پس از انجام این جراحی، فک سفت شده و همچنین هنگام شروع حرکت آن، صدای تق تق از مفصل شنیده شود که ممکن است این عارضه تا چند ماه ادامه پیدا کند. یکی از بهترین تمرین‌هایی که می‌تواند در بهبود آن نقش مؤثری داشته باشد، انجام فعالیت‌هایی مانند جویدن غذا است. صدا دادن فک بر عملکرد آن تأثیری ندارد، اما می‌تواند به طور دائمی باقی بماند.

7. تورم

   یکی دیگر از عوارضی که بروز آن طبیعی است و بیمار با مشاهده آن نباید نگران شود، تورم است. معمولاً توصیه می‌شود که برای کاهش ورم تا 48 ساعت پس از جراحی، کمپرس یخ بر روی صورت قرار داده شود و پس از این مدت زمان از پد حرارتی برای کاهش درد و تورم استفاده شود.

8. درد و ناراحتی

   همانند سایر جراحی‌ها در جراحی ارتوگناتیک نیز یکی از عوارض احساس درد و ناراحتی است که به طور معمول جراح برای کاهش این علائم مصرف داروهای مسکن را تجویز می‌کند و بیمار باید آنها را مطابق با دستورالعمل ارائه شده مصرف کند تا درد او تسکین یابد. این درد در روزهای اول پس از جراحی بیشتر است و رفته رفته کاهش پیدا می‌کند.

9. عوارض ناشی از داروی بیهوشی

   بیمار ممکن است به داروی بیهوشی واکنش آلرژیک نشان دهد و یا دچار عوارضی از قبیل مشکل در بلع، گلودرد، خشکی گلو و درد عضلانی شود که پس از گذشت حدود دو روز از جراحی از بین می‌روند. علاوه بر این برخی بیماران هنگام به هوش آمدن احتمال دارد که دچار حالت تهوع شوند که این مشکل نیز معمولاً با تجویز دارو توسط پزشک معالج کنترل و برطرف می‌گردد.

10. ایجاد مشکل در سینوس‌ها

    در برخی موارد ممکن است با انجام جراحی در فک بالا، بیمار تا چند هفته دچار مشکلات مربوط به سینوس بینی شود که پس از این مدت زمان از بین می‌روند و در صورتی که مشکل همچنان باقی بماند، بیمار باید این موضوع را با پزشک معالج خود در میان بگذارد.

علائم عفونت بعد از جراحی فک

مقداری خونریزی، تورم و بی‌حسی پس از جراحی دهان طبیعی است، اما برخی علائم نشانه‌های واضحی از عفونت هستند. در صورت مشاهده هر یک از علائم زیر پس از جراحی فک، حتماً در اسرع وقت با پزشک خود تماس بگیرید:

1. خونریزی که 24 ساعت یا بیشتر وجود داشته باشد.
2. دردی ضربان دار که با داروهای مسکن تسکین نمی‌یابد.
3. افزایش تورم صورت، فک یا لثه
4. وجود ترشحات به خصوص چرک
5. مشکل در باز کردن دهان
6. تب، به خصوص تب با درجه پایین که یا ادامه می‌یابد یا افزایش می‌یابد.

راه‌های پیشگیری از عوارض عمل فک

گرچه تمام عوارض پس از جراحی فک قابل پیشگیری نیستند، اما می‌توان با رعایت برخی نکات از تشدید آنها پیشگیری کرد که در ادامه به طور مختصر این نکات را بیان کرده‌ایم:

1. بیمار پس از انجام این جراحی باید استراحت کامل داشته باشد و از انجام فعالیت‌های سنگین به طور جدی خودداری نماید.
2. باید از مصرف غذاهای سفت و غذاهایی که نیاز به جویدن دارند، اجتناب نماید و مواد غذایی نرم مصرف کند.
3. شستشوی دهان و دندان باید با استفاده از محلول آب نمک انجام شود و تا زمانی که جراح اجازه نداده است نباید از مسواک برای شستشو استفاده شود.
4. مصرف داروهای آنتی بیوتیک و مسکن باید مطابق با دستورالعمل جراح انجام شود و نباید در مصرف به موقع و مطابق با توصیه پزشک معالج سهل انگاری شود.
5. استفاده از کمپرس سرد و گرم پس از جراحی برای کاهش درد و تورم پیشنهاد می‌شود.
6. استعمال هرگونه دخانیات و مصرف نوشیدنی‌های الکلی پس از جراحی تا زمانی که بهبودی کامل حاصل شود، ممنوع است.

روش‌های درمان عوارض جراحی فک

راه‌های درمان عوارض جراحی فک بسته به نوع عارضه و شدت آن متفاوت است و تجویز بهترین درمان برای آن نیاز به مشورت با پزشک معالج دارد. به همین دلیل توصیه می‌شود که در صورت مشاهده عوارض نگران کننده و جدی حتماً با جراح خود در مورد آن مشورت نمایید تا مناسب‌ترین درمان را فوراً دریافت نمایید و از تشدید عارضه و به خطر افتادن سلامتی‌تان پیشگیری گنید.

 

دکتر محبوبه دهقانی متخصص ارتودنسی و ارتوپدی فک و صورت

عضو انجمن ملی نخبگان کشور و عضو انجمن ارتودنتیست ایتالیا SIDO

دارای یک عنوان ثبت اختراع

سمت استادیار دانشگاه در سال های 88 الی 97

و فلوشیپ پژوهشی

“مشاهده رزومه”

آدرس مطب: مشهد، نبش هاشمیه 31، ساختمان ونوس، طبقه سوم

شماره های تماس: 3880071 – 09159777275