شایع ترین بیماری های دهان و دندان کودکان
کودکان به دلیل اینکه در سن رشد هستند و حساسیت بالاتری که دارند باید بیشتر مواظبشان باشیم. همین‌طور آن‌ها به تنهایی قادر به تشخیص نیستند و باید تا حدودی با مسائلی که ممکن است برای آن‌ها به وجود بیاید آشنا باشیم. در ادامه به بیماری های دهان و دندان در کودکان می‌پردازیم.
تک تک مواردی که برای بیماری دهان و دندان بزرگسالان گفته شد درمورد کودکان نیز صادق است. مانند حفره‌های دندان و پوسیدگی، بیماری‌های لثه اعم از تورم و خونریزی، بیماری عفونی مانند تبخال که اغلب در کودکان 6 ماهه تا 5 ساله خود را نشان می‌دهد، سرطان دهان و گلو و … اما به دلیل حساسیت بیشتر کودکان برخی بیماری‌های دیگر هم شامل حال آن‌ها می‌شود.
شکستن دندان
اگر توسط ضربه‌های خارجی دندان کودک کنده شد، دندان را فوراً داخل لیوان شیر بگذارید تا بعد از آن به پزشک متخصص مراجعه کنید و دندان کودک نجات پیدا کند. اگر تکه‌ای از دندان شکسته شد، حواستان باشد که این تکه‌ی کنده شده را از داخل دهان دربیاورید تا کودک آن را قورت ندهد. در این مواقع شاید بتواند جای خالی شکستگی را ترمیم کرد.
ترک خوردگی دندان کودک باعث حساس شدن دندان می‌شود. همین حساس شدن باعث درد و شکستگی می‌باشد. زمانی که دندان کودک ترک بخورد ممکن است پر کردن آن باعث ترمیم نشود و با توجه به تشخیص پزشک احتمالاً لازم باشد برای دندان روکش گذاشته شود.
عادات بد کودک
بسیاری از بیماری های دهان و دندان، پوسیدگی‌ها و تغییر رنگ دندان کودک حاصل عادات بد است که به مرور زمان تأثیر خودش را می‌گذارد. برای از بین بردن این عادات بد و مؤثر حتماً باید به دندانپزشک متخصص مراجعه کنید.
زمانی که کودک با فشار و استرس روبرو می‌شود، دندان‌های خودش را به یکدیگر فشار می‌دهد و به عبارتی می‌ساید. به این کار دندان قروچه یا سایش دندان می‌گویند. عوارض ناشی از این عمل از بین رفتن مینای دندان، سردرد، گوش درد، فک درد، تراشیدگی دندان و… است. سایش دندان‌ها به یکدیگر در کودکان طبیعی می‌باشد اما برای کمتر شدن عوارض باید آن را کنترل کرد.
یکی دیگر از عادات بد کودک که روی دندان تأثیر می‌گذارد مکیدن انگشتان است. این عمل طبیعی است و تا ۴ سالگی ممکن است ادامه داشته باشد. اگر مکیدن انگشت بعد از رشد و درآمدن دندان‌ها باشد مشکلاتی را برای جویدن غذا ایجاد می‌کند.
عادت بعدی خوردن شیشه شیر است که باعث پوسیدگی دندان شیری می‌شود. وقتی کودک با شیشه شیر بخوابد، شکر و مواد قندی موجود در مایعات باعث از بین رفتن مینای دندان و در نهایت پوسیدگی می‌شود. موضوع بسیار ساده‌ای که خرابی زودهنگام دندان‌های کودک را به دنبال دارد.
مسائل ظاهری دهان
وقتی دندان‌ها به صورت نامرتب قرار بگیرند باعث شلوغی دهان می‌شوند. این ناهماهنگی باعث کج شدن دندان می‌شود که اگر به موقع اصلاح نشود باعث اذیت شدن کودک می‌شود. در این شرایط تمیز کردن دندان دچار مشکل شده و این مسئله باعث بیماری‌های لثه و پوسیدگی دندان می‌شود.
روش های پیشگیری از بیماری های رایج دهان و دندان
بارها شنیدیم پیشگیری بهتر از درمان است. چرا که زمان، پول، انرژی و … هزینه‌هایی هستند که باید به ازای درمان بپردازیم. همین‌طور بیماری‌ها درد و عوارضی هم دارند. حتی ممکن است به درجه‌‌ای برسند که جبران ناپذیری باشند؛ بنابراین این مسئله حیاتی است که تا قبل از رسیدن درد به ریشه دندان و گاهاً نیاز به عصب کشی دندان و یا عوارض خیلی بدتر؛ به سلامت دهان و دندانمان توجه کافی را داشته باشیم.
در هر صورت این نکته را فراموش نکنید که در صورت آسیب غیرمنتظره، در اسرع وقت مراقبت‌های پزشکی را دریافت کنید. بیماری های دهان و دندان به صورت تخصصی نیاز به درمان دارند. در اینجا به چند روش پیشگیری از بیماری های دهان و دندان اشاره می‌کنیم.
مراقبت و نگهداری صحیح؛ بهترین روش قبل از درمان
مراقبت از دهان نه تنها دندان‌های شما را قوی نگه می‌دارد، بلکه در حفظ دهان شما از بیماری‌ها نیز اهمیت دارد. با رعایت بهداشت روزانه دهان و دندان، برنامه ریزی منظم غربالگری دندان و اجتناب از برخی رفتارها، بسیاری از بیماری‌های دهان قابل پیشگیری هستند.
اولین و اصلی‌ترین عامل برای پیشگیری بیماری رعایت بهداشت می‌باشد. برای جلوگیری از بیماری و زخم دهان باید این موارد را جدی بگیرید. روزی دو بار مسواک بزنید و از نخ دندان استفاده کنید. حواستان باشد روش صحیح مسواک زدن را یاد بگیرید و مواظب باشید دهان شما زخم نشود.
رسیدگی به وضعیت جسمانی
برنامه‌ی غذایی مناسبی داشته باشید. از گوشت، شیر، انواع میوه‌ها و سبزیجات تازه، سبوس و … استفاده کنید تا لثه، دهان و دندانتان تقویت شود. غذاهایی با مزه‌های تند و داغ را نخورید. این کار باعث حساس شدن عصب‌ها در دهان می‌شود. رژیم غذایی درستی داشته باشید و مطمئن باشید بیماری‌های زمینه‌ای مانند بیماری‌های روده‌ای و گوارشی و دیابت ندارید.
سیگار، قلیون و الکل اصلاً مصرف نکنید. زیاد در معرض آفتاب مستقیم نباشید و از لوسیون‌های مراقبتی برای لب استفاده کنید. سایر بیماری‌های دهان و دندان می‌تواند ناشی از مصرف دخانیات، رژیم‌های ناسالم (به ویژه آن‌هایی که دارای قند زیاد هستند)، خشونت و سایر شیوه‌های زندگی که باعث آسیب می‌شود، باشد. توجه به شایع ترین بیماری دهان و دندان و آگاهی از عواقب ناشی از مراقبت‌های نامناسب دهان می‌تواند بر سلامت عمومی شما تأثیر مثبت بگذارد.
دکتر محبوبه دهقانی متخصص ارتودنسی و ارتوپدی فک و صورت
عضو انجمن ملی نخبگان کشور و عضو انجمن ارتودنتیست ایتالیا SIDO
دارای یک عنوان ثبت اختراع
سمت استادیار دانشگاه در سال های 88 الی 97
و فلوشیپ پژوهشی
آدرس مطب: مشهد، نبش هاشمیه 31، ساختمان ونوس، طبقه سوم
شماره های تماس: 3880071 – 09159777275