عوارض بعد از ارتودنسی

عوارض ارتودنسی دندان مسئله مهمی است که می خواهیم در این مقاله باهم بررسی کنیم. واژه ارتودنسی به معنی دندان راست است و هدف از درمان ارتودنسی منظم کردن دندان هاست تا در یک راستا با هم تراز شوند.

ارتودنسی درمانی برای رفع اختلالات فک و دندان هاست که در صورت رفع نکردن عوارضی را در پی دارد و نه تنها دندان ها بلکه می تواند سلامت کل بدن را به خطر بیندازد. پس ارتودنسی می تواند مفید باشد.
اما سوالی که پیش می آید این است:

آیا ارتودنسی عوارض دارد؟ در ادامه عوارض ارتودنسی در شرایط مختلف مانند سن بالا و بارداری و همچنین عوارض ارتودنسی نکردن نیز بررسی می شود.

آیا ارتودنسی عوارضی دارد؟

پاسخ به سوال فوق، بله است. ارتودنسی دندان فرآیندی است که با ایجاد تغییر در ساختار دندان و بافت استخوان میسر می شود و از آنجا که تمام ارگان های بدن متصل به هم و تاثیر گذار بر عملکرد یکدیگر هستند، خیلی دور از انتظار نیست که ارتودنسی عوارضی را به همراه داشته باشد.
اما نکته مهم این است که این عوارض تا حد زیادی قابل کنترل هستند. اما چگونه؟ در وهله اول چیزی که می تواند به میزان قابل توجهی بر میزان عوارض تاثیر بگذارد، انتخاب یک متخصص ارتودنسی و مناسب ترین روش ارتودنسی است. در وهله دوم رعایت اصول بهداشتی حین و بعد از ارتودنسی است.
در ادامه شایع ترین عوارض ارتودنسی شرح می دهیم.

 عوارض بعد از ارتودنسی

معایب ارتودنسی در واقع همان عوارض کوتاه مدتی هستند که در همان روز های ابتدایی شروع درمان بروز میکنند. شایان ذکر است که عوارض ارتودنسی بسته به نوع روش درمانی و نوع براکت ها می تواند متغیر باشد. معایب ارتودنسی عبارتند از؛

درد و ناراحتی فک

در روز های ابتدایی درمان هنوز به وجود بریس ارتودنسی عادت نکرده و احساس ناراحتی می کنید. احساس درد در ناحیه دندان ها به دلیل فشار وارده از سمت براکت ها (به منظور جابه جا کردن دندان ها) نیز از معایب آن به شمار می رود.

بسته به نوع درمان ارتودنسی که شما دریافت می کنید، یک درد فک پایدار (دائمی) در طول درمان احساس خواهید کرد. اگر بریس های سنتی دارید (یعنی آنهایی که سیم و براکت دارند)، درد فک بعد از جلسه سفت کردن تا چند روز تشدید می شود. این سفتی، همان چیزی است که دندان ها را حرکت می دهد بنابراین سعی کنید با آن کنار بیاید.

اختلال در غذا خوردن

هنگام شروع درمان ارتودنسی باید رژیم غذایی خود را تا حدی تغییر دهید. استفاده از بریس های سنتی  به معنای اصلاح کامل عادت های غذایی است. استفاده کنندگان از الاینر (ارتودنسی نامرئی) فقط باید غذاهای نرم تری را به رژیم غذایی خود اضافه کنند. بریس های سنتی، اجازه خوردن غذاهای سفت و ترد را نمی دهند. ممکن است این مسئله باعث شود از خوردن خوراکی ها و تنقلات مورد علاقه تان باز بمانید اما سلامت شما را تحت تأثیر قرار نخواهد داد.

کلسیفیکاسیون (جمع شدن کلسیم در بافت بدن، رگ های خونی یا اندام ها)

کلسیفیکاسیون به صورت لکه های سفید روی دندان ظاهر می شود. این امر به خاطر بهداشت ضعیف دهان دندان می باشد. به طور کلی رعایت بهداشت مناسب دندان ها با عوارض ارتودنسی از جمله ایجاد حفره های دندانی و کلسیفیکاسیون مقابله می کند.

واکنش های آلرژیک

اگر بدن بیمار به نیکل و لاتکس حساس باشد و ممکن است که به الاستیک ها (از جنس پلاستیک) و براکت های ارتودنسی (اگر از جنس فلز) واکنش نشان دهد. در صورت دارا بودن این دست آلرژی ها، دندانپزشک خود را در جریان بزارید تا از الاستیک های بدون لاتکس و سایر فلزات استفاده کند.

 

احساس ناراحتی خفیف

احساس کردن کمی ناراحتی پس از قرار گرفتن بریس ها در دهان شما کاملا طبیعی و قابل انتظار است. از آنجایی که بریس ها به طور دستی تنظیم می شوند تا دندان ها را به تراز مناسب خود جابجا کنند، این ناراحتی خفیف امری اجتناب ناپذیر است. این ناراحتی ممکن است روی یک دندان شما متمرکز شده یا به صورت سردرد ظاهر شود. برای تسکین آن می تتوانید از مسکن‌های بدون نسخه مانند استامینوفن استفاده کنید.

 زخم

گاه ممکن است که به هنگام نصب براکت ها در ناحیه لثه و زبان دچار زخم شوید. این مورد بیشتر در مورد ارتودنسی لینگوال که براکت ها پشت دندان نصب می شود، اتفاق می افتد. در چنین موقعیتی زبان مدام به براکت ها برخورد کرده و زخم می شود.

تحریک

دهان شما به سیم ها و براکت هایی که بریس ها را تشکیل می دهند، عادت ندارد و مدتی طول می کشد تا لب هایتان در موقعیت مناسب قرار بگیرند. در طول این مدت، شما به احتمال زیاد مقداری سوزش خفیف را احساس خواهید کرد. برای تسکین این سوزش می توانید از محصولی به نام وکس (موم) ارتودنسی استفاده کنید. موم را روی کل قسمت یا تک براکت در ناحیه ای که شما را آزار می دهد، قرار دهید تا فورا آرام شود.

عفونت لثه و پوسیدگی دندان

وقتی براکت های ارتودنسی روی دندان هستند، مسواک زدن و کشیدن نخ دندان کمی دشوار می شود و باید دقت لازم را داشته باشید تا باقی مانده های غذایی در میان شکاف های بین دستگاه ارتودنسی و دندان تمیز شوند وگرنه تجمع پلاک ها به مرور زمان می تواند منجر به پوسیدگی دندان، عفونت لثه و بیماری های پریودنتال شود.

هنگام استفاده از بریس‌ ها، قسمت هایی از دندان ها و لثه ها که نزدیک یا زیر سیم ها و براکت ها هستند را به سختی می توان تمیز کرد. اگر دندان ها به دقت تمیز نشوند، ذرات غذا در این نواحی گیر می کنند. این امر باعث تجمع پلاک دندانی می شود که خطر پوسیدگی دندان و بیماری لثه را افزایش خواهد داد. برای جلوگیری از این نوع مشکلات سلامت دندان ها لازم است بهداشت دهان و دندان را با دو بار مسواک زدن صحیح در روز و حداقل یک بار کشیدن نخ دندان رعایت کنید.

تحلیل ریشه دندان (کوتاه شدن طول ریشه)

تحلیل ریشه عبارت است از کوتاه شدن طول ریشه دندان در مدتی که بریس ها روی آن قرار می گیرند. مکانیزم ارتودنسی دندان بر اساس تحلیل ریشه و استخوان و بازسازی مجدد آن است تا دندان حرکت کند و در جای درست قرار گیرد. در موارد نادری ممکن است که بخشی از ریشه ی دندان نسبت به قبل کوتاه تر شود که می تواند بر طول عمر دندان اثر سوء داشته باشد. استفاده طولانی از بریس ها (بیش از دو تا سه سال) احتمال وقوع آن را افزایش می دهد.

تخریب مینای دندان

اگر بریس ارتودنسی ثابت باشد و به شکل سنتی روی سطح دندان براکت ها نصب شوند، حرکت و فشار براکت ها می تواند ساییدگی و از بین رفتن مینای دندان را سبب شود. در این میان قند موجود در خوراکی ها نیز مزید بر علت می شوند و می توانند شرایط پوسیدگی را فراهم آورند.

بوی بد دهان بعد از ارتودنسی

اگر باقی مانده های غذایی لابه لای اجزای بریس ارتودنسی به مدت زیادی باقی بمانند توسط باکتری ها تجزیه شده و بوی بد را در محیط دهان متصاعد می کنند.

آنکلیوز

آنکیلوز نوعی عارضه است که در آن ریشه ی یک دندان چنان به استخوان زیرین فک جوش خورده که درمان ارتودنسی و فشار های براکت هم قادر به حرکت آن نخواهد بود. این دندان می تواند در حرکت دندان های دیگر خلل ایجاد کرده و مانع از تکمیل درمان ارتودنسی شود.

 

دکتر محبوبه دهقانی متخصص ارتودنسی و ارتوپدی فک و صورت

عضو انجمن ملی نخبگان کشور و عضو انجمن ارتودنتیست ایتالیا SIDO

دارای یک عنوان ثبت اختراع

سمت استادیار دانشگاه در سال های 88 الی 97

و فلوشیپ پژوهشی

“مشاهده رزومه”

آدرس مطب: مشهد، نبش هاشمیه 31، ساختمان ونوس، طبقه سوم

شماره های تماس: 3880071 – 09159777275