پریودنتیت چیست و چرا رخ می دهد؟
پریودنتیت (یا بیماری پریودنتال) یک عفونت باکتریایی در بافت ها، رباط ها و استخوان هایی است که دندان های شما را احاطه کرده و از آن حمایت می‌کنند، که در مجموع به نام پریودنتیوم شناخته می شود.
این بیماری یکی از دومین و شدیدترین مراحل بیماری لثه است. پس از ابتلا به آن، پریودنتیت برگشت ناپذیر بوده و ممکن است منجر به از دست دادن دائمی دندان ها شود.
این التهاب شدید لثه‌ها که علائم آن شامل قرمزی، خونریزی یا تورم است در صورت عدم درمان مشکلات جدی را برای فرد در پی خواهد داشت. درمان پریودنتیت نیز ممکن است شامل تمیز کردن عمیق دندان یا در موارد شدید جراحی باشد.
پریودنتیت شایع است اما معمولا قابل پیشگیری نیز می باشد. این وضعیت اغلب در نتیجه عدم مراقبت از دهان و دندان به وجود می آید. از این رو، برای کمک به پیشگیری از پریودنتیت یا افزایش شانس درمان موفقیت آمیز، حداقل دو بار در روز مسواک بزنید، روزانه نخ دندان بکشید و معاینات دندانپزشکی منظم را انجام دهید.
پریودنتیت چیست؟
پریودنتیت (Periodontitis) عفونت جدی لثه بوده و دلیل آن باکتری هایی است که روی دندان ها و لثه ها تجمع می یابند. با پیشرفت پریودنتیت، استخوان های پشتیبان و دندان های شما دچار آسیب می شوند. اگر این بیماری به موقع درمان و بهداشت مناسب دهان و دندان حفظ شود، می توان آسیب را متوقف ساخت.
در واقع نام پریودنتیت یعنی “التهاب اطراف دندان”. میکروارگانیسم هایی مانند باکتری ها به سطح دندان و پاکت های اطراف آن چسبیده و تکثیر می شوند. سپس به مرور زمان، با واکنش سیستم ایمنی بدن و آزاد شدن سموم، التهاب ایجاد می شود.
عدم درمان پریودنتیت در نهایت می تواند منجر به از دست رفتن دندان شود. علاوه بر این خطر سکته، حمله قلبی و سایر مشکلات سلامتی نیز افزایش می یابند. پلاک باکتریایی که یک غشاء چسبنده و بی رنگ است در سطح دندان ایجاد شده و شایع ترین علت پریودنتیت می باشد. اگر پلاک از روی دندان ها برداشته نشود، می تواند سفت شده و باعث ایجاد تارتار شود. از اینجا می توان به اهمیت نقش جرم گیری دندان توسط دندانپزشک و مراجعه منظم به او پی برد.
مراحل بیماری پریودنتیت
بیماری پریودنتیت با التهاب آغاز شده و با گذشت زمان وخیم تر می شود:
– التهاب لثه
پریودنتیت با التهاب در لثه آغاز می شود. یکی از اولین نشانه های التهاب لثه این است که لثه های شما هنگام مسواک زدن و یا کشیدن نخ دندان خونریزی می کنند.
علاوه بر این ممکن است که متوجه تغییر رنگ دندان های خود شوید که به این پلاک می گویند. پلاک تجمع باکتری ها و بقایای مواد غذایی روی دندان های شما است. اگرچه باکتری ها همیشه در دهان شما وجود دارند اما تنها در شرایطی مضر خواهند بودکه شما اجازه به افزایش و تجمع چشمگیر آنها دهید. اما با مسواک زدن و کشیدن نخ دندان به طور منظم می توانید از بروز این اتفاق جلوگیری کنید.
– بیماری زودرس پریودنتیت
در مراحل اولیه پریودنتیت، لثه های شما تحلیل رفته یا از دندان ها فاصله می گیرند و بدین ترتیب پاکت ها کوچکی میان لثه و دندان ها تشکیل می شود. پاکت ها باکتری های مضری را در خود جای داده اند. از این رو، سیستم ایمنی سعی می کند که با این عفونت مبارزه کند و بافت لثه شروع به عقب نشینی می کند. هنگام مسواک زدن و کشیدن نخ دندان و احتمالا با از دست دادن استخوان، لثه شما دچار خونریزی خواهد شد.
– بیماری پریودنتال متوسط
اگر به مرحله متوسط بیماری برسید، علاوه بر خونریزی، در اطراف دندان ها نیز احساس درد نموده و لثه ها دچار تحلیل خواهند شد. دندان های شما نیز به تدریج شل خواهند شد. عفونت همچنین می تواند در این مرحله از بیماری منجر به پاسخ التهابی در کل بدن شما شود.
– بیماری پریودنتیت پیشرفته
در بیماری پیشرفته پریودنتال، بافت همبند دندان های شما را در جای خود خراب می کند. لثه ها، استخوان ها، و بافت هایی که از دندان های شما پشتیبانی می کنند از بین خواهند رفت. اگر به پریودنتیت پیشرفته مبتلا شوید، ممکن است هنگام جویدن غذا احساس درد شدید شوید همچنین علائمی چون بوی بد دهان را تجربه کنید. با این سطح از بیماری احتمالا تمامی دندان های خود را از دست خواهید داد.
علائم پریودنتیت
علائم پریودنتیت به مرحله بیماری بستگی دارد اما به طور کلی آن شامل موارد زیر است:
– لثه ها هنگام مسواک زدن و کشیدن نخ دندان خونریزی می کنند.
– بوی بد دهان
– تغییر در موقعیت دندان ها یا لَق شدن آنها
– تحلیل لثه
– لثه های قرمز، نرم یا متورم
– تجمع پلاک یا تارتار روی دندان ها
– درد هنگام جویدن
– از دست دادن دندان ها
– طعم ناخوشایند دهان
– پاسخ التهابی در کل بدن
لازم به ذکر است که علائم در مراحل اولیه پریودنتیت اغلب قابل توجه نیستند و از این رو دندانپزشک شما اولین کسی که می تواند به آنها پی ببرد.
علت پریودنتیت چیست؟
افراد سالم به طور معمول صدها نوع مختلف باکتری در دهان خود دارند. اکثر آنها کاملا بی ضرر هستند. اما وقتی دندان های خود را به طور روزانه تمیز نکنید، باکتری ها رشد کرده و روی دندان های شما تجمع می یابند.
پریودنتیت به طور معمول به دلیل عدم رعایت بهداشت دهان و دندان ایجاد می شود. زمانی که تمیز کردن دندان ها به درستی انجام نشود موارد زیر اتفاق می افتد:
– باکتری های موجود در دهان شما تکثیر شده و ماده ای را تشکیل می دهند که به پلاک دندان معروف است.
– اگر با مسواک زدن پلاک را برندارید، باکتری ها با گذشت زمان مواد معدنی را با پلاک رسوب کرده و سفت می شوند.
– این رسوب معدنی تحت عنوان تارتار شناخته می شوند که رشد اکثر باکتری ها را به سمت ریشه دندان ترغیب می کند.
– پاسخ ایمنی بدن به این رشد باکتری منجر به التهاب در لثه های شما می شود.
– اتصال لثه به ریشه دندان به مرور زمان مختل شده و ممکن است که پاکت پریودنتال میان لثه و ریشه ایجاد شود.
– باکتری های بی هوازیِ مضر در این پاکت ها تکثیر یافته و سمومی را آزاد می کنند که برای لثه ها و دندان ها مضر بوده و می توانند ساختارهای استخوان پشتیبان را از بین ببرند.
علاوه بر این، عوامل خاصی هستند که شما را بیشتر در معرض پریودنتیت قرار می دهند از جمله:
– سیگار کشیدن که یکی از بزرگ ترین عوامل خطرزا برای بیماری پریودنتیت محسوب می شود.
– دیابت نوع دو
– چاقی
– تغییرات هورمونی در زنان مانند دوره قاعدگی، بارداری و یائسگی که می توانند لثه ها را حساس تر کنند.
– شرایطی که بر سیستم ایمنی شما تأثیرگذار هستند مانند HIV یا سرطان خون
– داروهایی که باعث کاهش جریان بزاق در دهان شما می شوند
– ژنتیک
– تغذیه نامناسب از جمله کمبود ویتامین C
عوامل خطرزای پریودنتیت
به طور کلی عواملی که می توانند خطر پریودنتیت را افزایش دهند عبارتند از:
- التهاب لثه
- عدم مراقبت از سلامت دهان
- سیگار کشیدن
- تغییرات هورمونی، مانند تغییرات مربوط به بارداری یا یائسگی
- استفاده تفریحی از مواد مخدر، مانند کشیدن ماری جوانا یا استعمال دخانیات
- چاقی
- تغذیه نامناسب، از جمله سطح پایین ویتامین C
- ژنتیک
- داروهای خاصی که باعث خشکی دهان یا تغییر لثه می شوند
- شرایطی که ایمنی را کاهش می دهد، مانند سرطان خون، HIV/AIDS و درمان سرطان
- برخی بیماری ها مانند دیابت، آرتریت روماتوئید و بیماری کرون
دکتر محبوبه دهقانی متخصص ارتودنسی و ارتوپدی فک و صورت
عضو انجمن ملی نخبگان کشور و عضو انجمن ارتودنتیست ایتالیا SIDO
دارای یک عنوان ثبت اختراع
سمت استادیار دانشگاه در سال های 88 الی 97
و فلوشیپ پژوهشی
آدرس مطب: مشهد، نبش هاشمیه 31، ساختمان ونوس، طبقه سوم
شماره های تماس: 3880071 – 09159777275
یک دیدگاه