مزایای ارتودنسی متحرک در مقایسه با ارتودنسی ثابت

پلاک‌های متحرک ارتودنسی معمولاً از نوعی پلاستیک (آکریلیک) ساخته می‌شود و با گیره‌های فلزی فرو برده شده در آکریلیک که به خوبی از جلو و عقب روی دندان‌ها قرار می‌گیرد، ثابت می‌ماند. اگرچه بسیاری از بزرگسالان این بریس‌ها را قدیمی می‌دانند، اما بریس های متحرک هنوز هم نقش مهمی در ردیف و مرتب کردن دندان‌ها و درمان ارتودنسی دارد، در واقع یکی از مفیدترین وسایل ارتودنسی یعنی وسایل و پلاک فانکشنال نوعی پلاک متحرک است.ارتودنسی متحرک دندان غالباً برای کاهش همپوشانی دندان‌ها در سطح عمودی یا اختلال اوربایت به کار برده می‌شود. به علاوه با پلاک متحرک می‌توان موقعیت یک دندان مشخص را نیز اصلاح کرد. بنابراین می‌توانیم بگوییم که بریس‌های متحرک برای نگه داشتن فضا، کاهش اوربایت و به تبع آن بهبود نیمرخ بیمار، هدایت رویش دندان‌ها و حرکت دادن دندان به سمت موقعیت مشخص به کار برده می‌شود.

 

مزایای ارتودنسی متحرک در مقایسه با ارتودنسی ثابت

• پلاک ارتودنسی متحرک را می‌توان برای مسواک زدن درآورد.
• پوشش دادن سقف دهان (کام) انکوریج بهتری را به دست می‌دهد
• تنظیم پلاک متحرک آسان‌تر از مزایای ارتودنسی متحرک است، سیم‌ها به راحتی خم می‌شود و پایه آکریلیک را می‌توان به راحتی دستکاری کرد یا به کناره آن اضافه کرد.
• احتمال آسیب دیدن دندان‌ها کمتر است، برای مثال تحلیل ریشه که پی‌آمد اعمال نیروی شدید بر دندان است و از عوارض رایج ارتودنسی ثابت محسوب می‌شود، در ارتودنسی متحرک کمتر اتفاق می‌افتد.
• پایه آکریلیکی را می‌توان ضخیم کرد تا صفحه‌های تخت بایت روی دندان‌های قدامی یا عقبی فک بالا ایجاد شود.
• پلاک متحرک هم به عنوان نگه دارنده غیرفعال (پسیو) و هم پلاک فعال کاربرد دارد.
• پلاک متحرک را می‌توان برای انتقال نیروها به گروه‌های دندانی به کار برد.

 کاربردهای ارتودنسی متحرک

ارتودنسی متحرک دارای کاربردهای زیر است:

• حرکت دادن جزیی دندان‌ها مانند صاف کردن تاج دندان
• جلو بودن یا کج بودن نسبی دندان‌ها
• ارتودنسی کودکان یا ارتودنسی پیشگیری، برای مثال باز نگه داشتن فاصله بین دندان‌ها یا کمک به ترک عادت‌هایی مانند مکیدن انگشت در کودکان در حال رشد
• مکمل ارتودنسی ثابت برای وسیع کردن کام یا اعمال کشش خارجی دهانی
• به عنوان پلاک نگه دارنده یا ریتینر برای حفظ نتیجه به دست آمده از ارتودنسی ثابت

موارد عدم کاربرد ارتودنسی متحرک

• اختلال‌های بایت پیچیده مانند به هم فشردگی و شلوغی شدید دندان‌ها
• موارد نیازمند
• چرخش‌های چندگانه
• نامرتبی اپیکال دندان‌ها: در این حالت نامرتبی به سمت ریشه یا اپکس دندان است.
• بستن کنترل شده فضای بین دندان‌ها
• حرکت دادن بدنه دندان
• اپن بایت یا دیپ بایت شدید، دیپ بایت به حالتی گفته می‌شود که دندان‌های بالا روی دندان‌های پایین را بیش از 2 تا 4 میلی متر می‌پوشاند.
• مال اکلوژن و نامرتبی دندان‌های فک پایین

انواع بریس متحرک

بریس فانکشنال

ریس‌های فانکشنال متحرک هستند و برای اصلاح دندان‌های برجسته در کودکان در حال رشد به کار برده می‌شوند. بریس فانکشنال با جلوتر آوردن فک پایین آن را تحریک می‌کند تا به موقعیت رشدی بالقوه خود برسد. در نهایت برآمدگی دندان‌های قدامی بالا کمتر می‌شود.بریس فانشکنال دو بخش مجزا دارد، یک بریس متحرک فوقانی و یک بریس متحرک تحتانی که با بستن دهان روی هم قرار می‌گیرند. برای این که بهترین نتیجه ممکن به دست بیاید، بیمار باید تمام ساعات شبانه روز، حتی هنگام خوابیدن و در صورت امکان زمان خوردن نیز از بریس استفاده کند.مدت درمان با بریس فانکشنال معمولاً 9 تا 12 ماه است و متخصص باید آن را هر 10 تا 12 هفته یک بار تنظیم کند. وسایل فانکشنال غالباً به عنوان مرحله اول درمان به کار برده می‌شود و پس از آن به مدت 12 تا 18 ماه ارتودنسی  ثابت انجام می‌شود تا دندان‌ها کاملاً ردیف و مرتب شود.

 پلاک هاولی

پلاک هاولی یکی از انواع ارتودنسی متحرک است که جزء فعال آن کمانی به شکل لب است و بخش نگهدارنده آن را قلاب‌های آدام تشکیل می‌دهد. این پلاک معمولاً زمانی استفاده می‌شود که دندان‌های قدامی فک بالا بیش از حد جلو باشد. پلاک هاولی در صورت لزوم با اندکی تغییر و دستکاری به عنوان نگه دارنده به کار برده می‌شود.    

ارتودنسی نامرئی

محبوبیت ارتودنسی نامرئی به سرعت در حال افزایش است، چرا که پلاک‌های شفاف آن به هیچ وجه جلب توجه نمی‌کند و آرامش خاطر بیشتری را برای بیماران به ارمغان می‌آورد. بیماران به ویژه نوجوانان معمولاً علاقه‌ای به ارتودنسی ثابت ندارند، چون با دیده شدن بریس ارتودنسی باید سوالات بسیاری را پاسخ دهند یا حتی تمسخرهای آزاردهنده اطرافیان را تحمل کنند.

انواع دیگرتجهیزات  ارتودنسی متحرک

ارتودنتیست‌ها فقط از بریس‌ها در عمل استفاده نمی‌کنند، بلکه تجهیزات ارتودنسی متحرک هم پیشنهاد می‌دهند. آنها این ابزار را درجهت تاثیر گذاری بیشتر بر صاف کردن دندان‌های کج و معوج و بهبود عمل گاز گرفتن انجام می‌دهند.برخی ارتودنتیست‌ها تجهیزات ارتودنسی متحرک را برای درمان شما پیشنهاد می‌دهند که عبارتند از برخی موارد زیر:

• ریتینر: بعد از کامل شدن مراحل ارتودنسی شاید مجبور باشید ریتینر بگذارید تا مکان جدید دندان‌هایتان را حفظ کند. چند نوع ریتینر موجود است ، و پزشک به شما کمک خواهد کرد تا تصمیم بگیرید کدامیک برای لبخند شما مناسبتر است.
• محافظ دهان: اگر به طور مرتب فعالیت ورزشی یا دیگر فعالیت‌های تفریحی  انجام می‌دهید، پزشک ممکن است توصیه کند محافظ دهان ببندید. این ابزار دهانی نه تنها از بریس‌هایتان ، بلکه از دندان‌ها و بافت لثه‌هایتان هم محافظت می‌کند.
• هدگیر: اگر فک پایین فرزندتان سریعتر از فک بالایش رشد می‌کند یا بالعکس، پزشک توصیه به استفاده از هدگیر می‌کند تا رشد فک را جهت جایگیری درست موقع گاز زدن هدایت کند.
• محافظ شب : ساییدن و به هم فشردن دندان‌ها هنگام خواب می‌تواند به آنها صدمه بزند، ولی با استفاده از محافظ شب پزشکان حصاری درست می‌کنند که از لبخندتان محافظت می‌کند.
• وسیع‌کننده کام: جهت ایجاد فضای کافی در دهان برای دندان‌های فرزندتان ، شاید دکتر از وسیع‌کننده کام استفاده کند تا در حالیکه دهان فرزندتان هنوز در حال رشد است،فک بالا را عریض‌تر کند.

 

 

مراقبت از ارتودنسی متحرک

• بیمار باید روش برداشتن و گذاشتن پلاک و وسایل ارتودنسی را به خوبی یاد بگیرد.
• وسایل ارتودنسی فقط باید توسط متخصص ارتودنسی تنظیم شود تا پیشرفت مورد انتظار حاصل شود.
• بیمار پس از جایگذاری پلاک و وسایل ارتودنسی تا چند روز احساس ناراحتی می‌کند، عادت کردن به تحمل وسایل ارتودنسی در دهان چند هفته زمان می‌برد.
• پلاک باید طبق توصیه متخصص ارتودنسی به کار برده شود و فقط برای تمیز کردن یا ورزش کردن درآورده شود. پلاک را پس از خارج کردن از دهان باید در جعبه مخصوص نگهداری کرد تا آسیب نبیند یا گم نشود.
• پلاک را باید حداقل روزی دو بار با مسواک نرم و خمیردندان تمیز کرد تا ذرات روی آن پاک شود. می‌توانید سینک را آب سرد پر کنید تا پلاک در صورت افتادن آسیب نبیند. همچنین می‌توان هر دو روز یک بار از محلول ضدعفونی کننده استفاده کرد.
• دندان‌ها را باید پس از جویدن قرص آشکارساز دوباره مسواک زد تا پلاک‌های لکه کننده و چسبیده روی دندان‌ها پاک شود، در انتها نیز دهان را با دهانشویه شست.
• خوردن بعضی غذاها مانند مواد بسیار شیرین، سفت و چسبنده مانند آدامس ممنوع است. این خوراکی‌ها به بریس آسیب می‌زند یا به آن می‌چسبد و در نتیجه پوسیدگی دندان شروع می‌شود.
• نوشیدنی‌های اسیدی و گازدار مانند بسیاری از آب میوه‌ها و نوشابه‌ها ممنوع است. نوشیدن مایعات اسیدی و گازدار باعث از بین رفتن دائمی مینای دندان می‌شود. آب بهترین نوشیدنی است.
• پلاک را نباید با فشار جا انداخت یا بیرون کشید، چون این کار پلاک را شل می‌کند و در نهایت به شکستن آن و معایب ارتودنسی متحرک منجر می‌شود.

معایب بریس‌های متحرک

انواع ارتودنسی می تواند زایا و معایب متعددی داشته باشد . موارد اشاره شده در قسمت زیر می تواند از عیوب نادر ارتودنسی های متحرک از جمله ارتودنسی نامرئی باشد:

شکستگی

مواردی هست که فرد ارتودنسی  را با ساییدن دندان می‌شکند. همچنین برداشتن مکرر  آنها خطر شکستن یا آسیب دیدن را در پی دارد. همه‌ی این موارد به کنار، این ارتودنسی‌ها  از مواد پلاستیکی ساخته شده‌اند که بسیار با دوام هستند.

دکتر محبوبه دهقانی متخصص ارتودنسی و ارتوپدی فک و صورت

عضو انجمن ملی نخبگان کشور و عضو انجمن ارتودنتیست ایتالیا SIDO

دارای یک عنوان ثبت اختراع

سمت استادیار دانشگاه در سال های 88 الی 97

و فلوشیپ پژوهشی

“مشاهده رزومه”

آدرس مطب: مشهد، نبش هاشمیه 31، ساختمان ونوس، طبقه سوم

شماره های تماس: 3880071 – 09159777275