آیا دیابت باعث آسیب به دندان و لثه می‌شود؟
دیابت یک بیماری اثرگذار بر سلامت عمومی بدن از جمله دندان و لثه است. افراد مبتلا به قندخون نسبت به دیگران بیشتر در معرض مشکلات دهان، بیماری دندان و لثه قرار دارند.
حتما شما هم در بین افراد دیابتی نزدیک خود دیده‌اید که دائما از مشکل خشکی دهان یا تورم لثه‌ها شکایت دارند. ارتباط دیابت و بیماری دندان یا اثرگذاری آن بر روی لثه‌ها باعث بروز این مشکلات می‌شود. درواقع اگر سطح قند خون شما در محدوده کنترل شده نباشد، احتمال به خطر افتادن سلامت دهان و دندان چیزی فراتر از پوسیدگی و خرابی سطحی یا بیماری لثه افزایش پیدا می‌کند.
رابطه بین دیابت و بیماری دندان و لثه
رابطه دیابت با لثه و دندان به‌دلیل تغییرات سطح بزاق (مایعی که باعث خیس ماندن دهان می‌شود) اثرگذاری منفی خواهد داشت. بزاق با شستن تکه‌های غذا در دهان از رشد باکتری‌ها جلوگیری کرده و به مبارزه با اسیدهای تولید شده توسط آن‌ها می‌پردازد تا دندانها دچار پوسیدگی نشوند.
دیابت و داروهای مرتبط با آن باعث می‌شوند تا بزاق کمتری توسط غدد بزاقی در دهان تولید شوند. این موضوع باعث افزایش خطر دیابت و بیماری لثه و دندان خواهد شد.
اثرگذاری دیابت و بیماری لثه
افراد مبتلا به دیابت میزان زیادی گلوکز در بزاق خود دارند. باکتری‌های مضر دهان توسط این گلوکز تغذیه می‌شوند که در صورت ترکیب با غذا، لایه‌ای نرم و چسبناک به نام پلاک ایجاد می‌کنند.
این پلاک‌ها می‌توانند روی دندانها که در نزدیکی خط لثه قرار گرفته‌اند، حفره تشکیل دهند. اگر پلاک‌ها از بین نروند رسوبی به نام تارتار ایجاد می‌شود که موجب بروز بیماری لثه ناشی از دیابت خواهد شد. در صورت عدم درمان این مشکلات، بیماری دندان در فرد دیابتی شدت می‌گیرد که برطرف کردن آن بسیار دشوار می‌شود.
علائم دیابت و بیماری لثه و دندان
شما می‌توانید با بررسی دهان خود از نشانه‌های بیماری دندان و لثه ناشی از دیابت مطلع شوید. آن‌ها عبارتند از:
لثه‌های متورم
- قرمز، متورم یا دارای خونریزی
- پسروی لثه
- بیرون آمدن دندانها از سطح لثه
دندان‌های شل
- افزایش فاصله بین دندانها
- خشکی بیش از حد دهان
- بوی بد دهان حتی پس از مسواک زدن
خوب است بدانید که رابطه دیابت و بیماری دندان سالانه تعداد زیادی از افراد را درگیر مشکلات جدی دهان و لثه می‌کند. شاید شما نتوانید به‌درستی متوجه نشانه‌های ارتباط بین قندخون و بیماری دندان یا لثه شوید.
عوارض بیماری دیابت در لثه و دندان
افراد مبتلا به دیابت با خطرات جدی دندان و لثه مواجه می‌شوند. آن‌ها شامل موارد زیر هستند:
خشکی دهان
بزاق دهان دارای آنزیم‌های مفیدی است که به باکتری‌های دندان حمله می‌کنند. در صورت عدم ترشح کافی بزاق این باکتری‌ها به شکل غیرقابل کنترلی رشد خواهند کرد.
دیابت باعث ترشح کمتر بزاق دهان می‌شود که به آن اصطلاحا خشکی دهان یا زروستومیا می‌گویند. خشکی دهان ناشی از دیابت نه تنها باعث بیماری دندان و لثه می‌شود بلکه می‌تواند دلیل ایجاد زخم و عفونت در دهان باشد.
عفونت
یکی‌دیگر از عوارض بیماری دیابت در لثه و دندان ایجاد عفونت‌های قارچی به نام برفک است. باکتری‌ها و قارچ‌ها دوست‌دار گلوکز بالا در بدن هستند. از همین‌رو برفک یکی از رایج‌ترین بیماری دندان و لثه در افراد مبتلا به قند خون محسوب می‌شود.
این بیماری با ایجاد لکه‌های سفید یا قرمز بر روی زبان یا داخل گونه نمایان خواهد شد که گاهی اوقات با زخم‌های باز همراه می‌شود.
افرادی که از دندان مصنوعی استفاده می‌کنند، سیگار می‌کشند یا دوره مصرف آنتی‌بیوتیک را می‌گذراندند، بیشتر در معرض ابتلا به برفک هستند. زیرا مخمر پس از ترکیب با گلوکز اضافی در بزاق دهان به‌خصوص نواحی مرطوب همچون زیر دندان مصنوعی بهتر رشد می‌کند.
سندرم سوزش دهان
این سندرم نوعی مشکل دندان و لثه است که بر اثر بیماری برفک یا خشکی دهان ناشی از قند خون ایجاد می‌شود. شما دائما احساس می‌کنید دهان‌تان با چای یا قهوه داغ سوخته است. احساس بی‌حسی یا گزگز در دهان از دیگر نشانه‌های سندرم سوزش دهان به‌شمار می‌آید.
برخی افراد مبتلا به دیابت کنترل نشده با افزایش سن به‌دلیل سندرم سوزش دهان توانایی چشایی خود را از دست خواهند داد. از همین‌رو مقدار بیشتری شکر و مواد قندی استفاده می‌کنند که باعث قوی‌تر شدن رابطه دیابت و بیماری دندان و لثه می‌شود.
دیابت و بیماری لثه
دیابت باعث ضعیف‌تر شدن سیستم ایمنی بدن می‌شود، در نتیجه حملات باکتریایی در دهان با عملکرد سریع‌تری انجام می‌شود. این حملات باکتریایی می‌توانند موجب بروز بیماری لثه ناشی از دیابت باشند.
از نشانه‌های اثرگذاری دیابت بر بیماری لثه، تورم و خونریزی آن است که با مسواک زدن حداقل 2 بار در روز و نخ دندان کشیدن از پیشرفت بیماری جلوگیری خواهد شد.
ضعف در بهبودی بافت‌های دهان
اگر سطح گلوکز خون کنترل شده نباشد، فرد دیابتی پس از جراحی دهان یا سایر روش‌های دندانپزشکی با مشکل عدم بهبود سریع بافت دهان به‌دلیل بند نیامدن جریان خون در محل درمان مواجه می‌شود. این مشکل می‌تواند در مراحل دندانپزشکی صدمات مختلفی به وجود بیاورد.
دیابت و پریودنتیت
از دیگر عوارض بیماری دیابت در لثه و دندان باید به ضخیم شدن رگ‌های خونی اشاره کرد. پریودنتیت مشکل پیشرفته لثه است که باعث از بین رفتن بافت نرم دهان و استخوان می‌شود.
دیابت توانایی بدن را برای مبارزه با عفونت کم می‌کند از همین‌رو احتمال بروز بیماری پریودنتیت به صورت مکرر و شدید در افراد دارای قند خون کنترل نشده افزایش می‌یابد.
دکتر محبوبه دهقانی متخصص ارتودنسی و ارتوپدی فک و صورت
عضو انجمن ملی نخبگان کشور و عضو انجمن ارتودنتیست ایتالیا SIDO
دارای یک عنوان ثبت اختراع
سمت استادیار دانشگاه در سال های 88 الی 97
و فلوشیپ پژوهشی
آدرس مطب: مشهد، نبش هاشمیه 31، ساختمان ونوس، طبقه سوم
شماره های تماس: 3880071 – 09159777275