علت اصلی سیاه شدن دندان چیست؟

سیاه شدن دندان یکی از یکی از اتفاقات شایع در دندانپزشکی است. اما واقعا اتفاق ناخوشایندی است! چون وجود یک لایه سیاه یا لکه های سیاه روی دندان، تاثیر بدی روی زیبایی ظاهری افراد به هنگام صحبت کردن و به خصوص خندیدن دارد.

معضل تغییر رنگ دندان می‌تواند هم برای افراد بزرگسال ایجاد شود هم کودکان. اما نکته مهمی که باید به آن توجه داشته باشید این است که سیاه شدن دندان را جدی بگیرید و سعی کنید از همان ابتدا که یک لکه سیاه روی دندانتان دیدید حتما به دندانپزشک مراجعه کنید در غیر این صورت ممکن است دندان خود را از دست بدهید یا به لثه و دندان های مجاورتان آسیب جدی وارد شود.

 

علت اصلی سیاه شدن دندان چیست؟

رنگ سفید دندان های ما به لطف وجود کلسیم در لایه سطحی دندان، یعنی مینای دندان است. کلسیم عنصر مهمی در سلامت کل بدن خصوصا دندان هاست. جالبه که بدونید۹۹ درصد از ذخایر کلسیم بدن در استخوان‌ها و دندان‌ها قرار دارد. حالا اگر به دلایلی مثل رژیم غذایی نامناسب، کلسیم بدن کم شود، سلامت استخوان ها و دندان ها به خطر می افتد و ایجاد مشکلاتی در استخوان فک، بیماری های لثه، لق شدن دندان و البته سیاه شدن دندان خطراتی است که ممکن است متوجه شما باشد.

به غیر از کمبود کلسیم عادات غذایی یا رژیم های فاقد منابع کافی کلسیم موارد دیگری هستند که می توانند علت سیاه شدن دندان باشند. من این موارد را به دو بخش عوامل درونی و عوامل بیرونی تقسیم می کنم و در مورد هر کدام برای شما توضیح می دهم:

 

الف- عوامل بیرونی سیاه شدن دندان ها

عوامل بیرونی یعنی عواملی که در خارج از بدن فرد هستند و ربطی به متابولیسم داخلی بدن ندارند. مثل:

۱- مصرف زیاد مواد غذایی رنگی: عادت به خوردن نوشیدنی های رنگی مثل نوشابه های گازدار، چای سیاه، قهوه، شراب قرمز و مواد غذایی پر از قند و نشاسته می تواند باعث تغییر رنگ و ایجاد رسوب و لکه روی دندان شود.

۲- جرم، پلاک و تارتار: مسواک نزدن به طور مرتب، نخ دندان نکشیدن و در کل رعایت نکردن بهداشت دهان و دندان،  باعث تجمع باکتری روی دندان و ایجاد جرم یا پلاک می شوند. پلاک ها معمولا سفید و یا زرد هستند اما اگر این پلاک ها برطرف نشوند سفت و سخت خواهند شد و تشکیلاتی به نام تارتار را به وجود می آورند. این تاتارها باعث ایجاد لکه های سیاه رنگ می‌شوند و می‌توانند علاوه بر تغییر رنگ مینای دندان باعث آسیب‌های شدیدتری مانند پوسیدگی دندان نیز بشوند.

۳- مصرف برخی داروها: مصرف داروهای خاص مانند مکمل های مایع آهن که به کودکان می دهند می تواند باعث تغییر رنگ و سیاه شدن دندان ها شوند.

۴- مصرف دخانیات: اگر سیگار و قلیان می کشید باید بدانید که بدون شک بعد از مدتی با مشکل سیاه شدن دندان رو به رو خواهید شد.

۵- ضربه به دندان: ضربه خوردن دندان در اثر تصادف، زمین خوردن یا هر عامل دیگر می تواند موجب سیاه شدن دندان شود

البته این نکته را هم بگویم که سیاه شدن دندان ها توسط عوامل بیرونی معمولا یک دفعه ایجاد نمی شود. ابتدا دندان های شما زرد می شوند بعد قهوه ای و بعد از مدتی اگر درمان نشوند سیاه می شوند.

ب-عوامل درونی سیاه شدن دندان

عوامل درونی به مواردی گفته می‌شود که از داخل بدن شروع می‌شود و به مرور پیشرفت می کند و باعث تغییر رنگ و سیاهی دندان می‌شود. شایع ترین علت درونی سیاه شدن دندان ها شامل موارد زیر است:

۱- پوسیدگی و آسیب به پالپ دندان: گاهی مواقع پوسیدگی دندان ‌ها و حفره ‌های ایجاد شده در سطح دندان ها و ایجاد عفونت در این نواحی می‌ تواند یکی از علت های اصلی در سیاه شدن دندان و ایجاد لکه های تیره روی دندان باشد. این نوع سیاه شدن ها هم معمولا در مدت زمان کوتاهی رخ نمی دهد، بلکه ابتدا بخش کوچکی از دندان شما تغییر رنگ خواهد داد و به رنگ خاکستری می‌شود، بعد از آن تمام دندان شما سیاه می‌شود.

۲- بیماری ها: برخی بیماری ها مانند دیابت، کاهش تولید و ترشح بزاق و خشکی دهان، پوکی استخوان، کم خونی، اختلالات خوردن و فرسایش مینای دندان، مشکلات دستگاه گوارش، مشکلات کلیوی و دندان قروچه می تواند مینای دندان را به شدت تضعیف و آسیب پذیر کند و باعث ایجاد بیماری های لثه، پوسیدگی و سیاه شدن دندان شود.

اگر تغییر رنگ دندان ها به دلیل تغذیه نادرست باشد

شما باید تا حد ممکن مصرف این مواد را در برنامه غذایی تان کم کنید و عادات جدیدی برای تغذیه خود در نظر بگیرید. مثلا به جای چای سیاه، چای سبز بنوشید. به جای نوشابه، آبمیوه های طبیعی بخورید. مصرف قهوه را به حداقل برسانید و بعد از مصرف این گونه مواد حتما دندان های خود را مسواک بزنید و همچنین برای رفع تغییر رنگ دندان ها با چنین زمینه هایی، می‌توانید از کیت های سفید کننده دندان ها در خانه استفاده نمایید.

 

 

اگر علت سیاه شدن دندان، تارتار باشد

اگر تارتارها باعث سیاه شدن دندان ها باشند برای از بین بردن آنها حتما باید به دندانپزشک مراجعه کنید چون این پلاک های سفت شده به راحتی و با درمان های خانگی رفع نمی شوند. دندانپزشک با استفاده از مواد و ابزارهای جرمگیری، آن ها را می تراشد و از بین می برد و و بعد از آن دندان های شما مثل سابق سفید خواهند شد.

اگر علت سیاه شدن دندان، مصرف دارو باشد

برای اینکه قطره آهن دندان کودکتان را سیاه نکند حتما موارد زیر را رعایت کنید:

۱.   به هیچ عنوان نیم ساعت قبل و نیم ساعت بعد از مصرف قطره آهن، به کودک خود آبمیوه های اسیدی مثل آب مرکبات و آب گوجه فرنگی ندهید.

۲.    بلافاصله بعد از مصرف قطره آهن به کودک یا نوزاد آب بدهید.

۳.   هم قبل از مصرف قطره آهن و هم بعد از مصرف آن با مسواک مخصوص کودکان، دندان آنها را تمیز کنید. (وقتی دندان های کودک تمیز باشند جرم های قطره آهن روی پلاک های میکروبی سطح دندان کودک نمی نشیند و دندان او را سیاه نمی کند).

۴.    قطره آهن را در حلق کودک بچکانید و آن را در ابتدای دهان یا روی زبان کودک نریزید.

۵.    هرگز قطره آهن را بخاطر راحت تر خوردن با ماده دیگر ترکیب نکنید.

 

حالا اگر دندان کودک سیاه شد چاره چیست؟ در این موارد توصیه می شود تا سن ۲-۳ سالگی کودک صبر کنید. بعدا به دندانپزشک کودک مراجعه کنید تا قبل از پوسیده شدن دندان، با برس های مخصوص سیاهی دندان او را برطرف کند.

اگر علت سیاهی دندان ضربه باشد

اگر دندان‌های شما در اثر ضربه سیاه شده باشد، باید بگویم که به احتمال زیاد بافت خونی و عصب دندان شما آسیب دیده است. متاسفانه این رنگ دائمی است و با گذشت زمان به حالت اول برنمی گردد. در چنین شرایطی، بهترین گزینه استفاده از روکش های کامپوزیتی یا لمینتی است.

البته بعد از ضربه خوردن، دندان به یکباره سیاه نمی شود به همین دلیل اگر در اثر وارد شدن ضربه به دندان، شاهد خونریزی در بخشی از لثه خود بودید، بهتر است پیش از سیاه شدن دندان حتما به دندانپزشک مراجعه کنید.

 

اگر علت سیاه شدن دندان، پوسیدگی دندان باشد

در این مورد سه درجه پوسیدگی دندان وجود دارد که برای رفع هر کدام راه حل جداگانه ای وجود دارد

۱.اگر پوسیدگی دندان شما سطحی و تنها در یک نقطه باشد، دندانپزشک می‌تواند این ناحیه را برداشته و دندان شما را ترمیم کند.

۲.اگر پوسیدگی و ایجاد حفره در دندان شما عمیق شده و به لایه دوم دندان رسیده باشد در این صورت دندانپزشک بخش پوسیده دندان شما را برداشته و تاج جدیدی روی دندان شما می گذارد.

۳.اما اگر آنقدر پوسیدگی زیاد است که  دندانپزشک مجبور به کشیدن دندان شما‌ شود شما باید برای جایگزین کردن دندان از دست رفته با ایمپلنت دندان سریعتر اقدام کنید. چون خالی ماندن جای دندان باعث تحلیل استخوان فک و آسیب به دندان های مجاور می شود.

 

روش های محبوب دندانپزشکی جهت سفید کردن دندان

حالا که عارضه سیاهی دندان و درمان آن برایتان روشن شد بیایید شما را با روش های جدید دندانپزشکی برای سفید کردن دندان آشنا کنم. وقتی می گویم سفید کردن منظورم سفید کردن معمولی نیست. منظورم داشتن دندان هایی صاف، یکدست، سفید و براقی است که وقتی می خندید جذابیت شما را چند برابر می کنند.

پرطرفدارترین روش ها برای از بین بردن سیاهی دندان و اصلاح ظاهر دندان و طرح لبخند:

 لمینت دندان

 کامپوزیت دندان

و بلیچینگ دندان است

 

۱- لمینت دندان: روش محبوب بازیگران و سلبریتی ها

بهترین روش برای سفید کردن دندان سیاه شده، زرد یا کدر، دندان های فاصله دار یا نامرتب لمینت دندان است. لمینت دندان، روکش نازکی است که در لابراتوار بر اساس قالب دندان های شما ساخته می شود و توسط متخصص دندانپزشکی زیبایی روی سطح دندان نصب می شود و ظاهر دندان  و حتی چهره شما را متحول می کند.

البته دقت داشته باشید چنانچه دلیل تغییر رنگ و سیاهی دندان شما از پوسیدگی و خرابی دندان یا لثه باشد، باید در مرحله اول مشکل را برطرف کرده و سپس جهت لمینت دندان اقدام کنید، در غیر این صورت امکان دارد خرابی و عفونت دندان شما بیشتر شود و هم دندان طبیعی هم لمینت را از بین ببرد و هزینه لمینت شما بی فایده شود.

 

۲- کامپوزیت دندان: زیبایی سریع و کم هزینه

از دیگر روش های محبوب برای از بین بردن لکه های سیاه روی دندان و رفع سیاه شدن بین دو دندان، روکش های زیبای کامپوزیتی است. کامپوزیت هم مانند لمینت دندان باعث زیباتر شدن ظاهر دندان و اصلاح طرح لبخند می شود. تفاوت آن با لمینت در جنس و روش کار است. کامپوزیت قیمت بسیار پایین تری نسبت به لمینت دارد. البته به همان میزان طول عمر کمتری هم دارد. لمینت های با کیفیت تا ۲۰ سال دوام دارند اما کامپوزیت تا ۶ سال عمر مفید دارند بعد از آن ممکن است تغییر رنگ دهند که البته برخلاف لمینت که در صورت آسیب باید تعویض شود کامپوزیت ها را می توان ترمیم کرد.

۳- بلیچینگ دندان: سفید کردن دندان در چند دقیقه

بلیچینگ هم یکی از روش های کاربردی و کم هزینه برای سفید کردن دندان و رفع سیاهی اطراف و پشت دندان است. البته این را هم بگویم که اگر سیاهی دندان شدید باشد و علل آن نیز پوسیدگی یا آسیب پالپ باشد، چه لمینت، چه کامپوزیت و چه بلیچینگ دندان کارایی نخواهد داشت.

دکتر محبوبه دهقانی متخصص ارتودنسی و ارتوپدی فک و صورت

عضو انجمن ملی نخبگان کشور و عضو انجمن ارتودنتیست ایتالیا SIDO

دارای یک عنوان ثبت اختراع

سمت استادیار دانشگاه در سال های 88 الی 97

و فلوشیپ پژوهشی

“مشاهده رزومه”

آدرس مطب: مشهد، نبش هاشمیه 31، ساختمان ونوس، طبقه سوم

شماره های تماس: 3880071 – 09159777275