براکت ارتودنسی و انواع آن
بریس دندان به وسیله‌ای گفته می‌شود که برای اصلاح ناهنجاری‌های دندانی،فکی و ردیف و مرتب کردن دندان‌ها به کار برده می‌شود. بریس عموماً از دو بخش براکت و سیم قوسی (آرچ وایر) تشکیل می‌شود. براکت ارتودنسی جزء جدانشدنی از بریس‌های قدیمی است و مانند دسته‌هایی عمل می‌کند که سیم قوسی حرکت دهنده دندان را نگه می‌دارد. این قطعات مربعی کوچک معمولاً جلوی هر دندان چسبانده می‌شود. براکت اندازه‌ها و حالت‌های مختلفی دارد که از آن جمله می‌توان به خودبازشونده یا سلف لیگیت، لینگوال (زبانی یا پشت دندانی) و تیتانیومی اشاره کرد. سایش بین سیم و شیار قرارگیری در براکت خود باز و بسته شونده کاهش می‌یابد. براکت‌های لینگوال که به پشت دندان چسبانده می‌شود، بهترین انتخاب برای بیمارانی است که نمی‌خواهند اطرافیان متوجه تحت درمان بودنشان شوند. حال آن که براکت تیتانیومی برای بیمارانی مناسب است که به نیکل حساسیت دارند.
براکت ارتودنسی چیست؟
براکت اتصالی است که با هدف درگیر کردن سیم قوسی شکل ارتودنسی با چسب یا باند روی دندان محکم می‌شود. براکت از فلز، سرامیک یا پلاستیک قابل تهیه است. براکت در بریس ارتودنسی مانند دسته‌هایی عمل می‌کند که نیرو را از بخش فعال بریس به دندان منتقل می‌کند. براکت معمولاً یک یا دو شیار دارد که سیم داخل آن قرار می‌گیرد. براکتها بر اساس پایه شیار و طراحی به چند روش طبقه‌بندی می‌شوند.
انواع براکت ارتودنسی
براکت‌های متنوعی در بازار وجود دارد؛ براکت از نظر ماده سازنده به براکت‌های سرامیکی، فلزی (کبالت، کروم، کامپوزیت، طلا، استیل ضدزنگ، تیتانیوم) و پلاستیکی تقسیم‌بندی می‌شود. براکت خودباز شونده و براکت لینگوال نیز گونه‌های متفاوت براکت از نظر تکنیک اتصال به دندان است.
براکت لینگوال
براکت لینگوال در سمت داخلی دندان، سمت زبان قرار داده می‌شود. هر چند براکت لینگوال به اندازه براکت فلزی پرکاربرد نیست، اما تاثیر این دو در ردیف کردن دندان‌ها به یک اندازه است. براکت لینگوال برخلاف براکت فلزی که جلوی دندان قرار می‌گیرد، پشت آن چسبانده می‌شود. به این ترتیب دیده نشدن براکت لینگوال مزیت آن است، اما ناراحت کننده بودن و دشوار بودن تمیز کردن آن از معایب آن به شمار می‌رود.
مزایا
- دیده نشدن و جلب توجه نکردن اطرافیان
معایب
- تمیز کردن دشوار
- گران بودن
- عدم قابلیت در درمان موارد شدید
- ناراحتی اولیه شدیدتر
- دشوار بودن تنظیم‌های دوره‌ای و طولانی بودن جلسات تنظیم
براکت‌های خودباز شونده دیمون
از آنجایی که کش های دور براکت (اورینگ) در براکت سلف لیگیت یا خودباز و بسته شونده دیمون به کار برده نمی‌شود، بریس چندان جلب توجه نمی‌کند. بریس دیمون فشار لازم را از طریق فنری بسیار کوچک به سیم ارتودنسی اعمال می‌کند. فشاری که به این ترتیب به سیستم وارد می‌شود دندان‌ها را به آرامی به سمت موقعیت صحیح حرکت می‌دهد. از آنجایی که در بریس دیمون از تکنولوژی جدید استفاده می‌شود، محکم کردن آن ضرورتی ندارد و به همین دلیل تعداد جلسات ارتودنسی کمتر می‌شود و بیمار راحت‌تر است. به علاوه زمان واقعی درمان نیز در بسیاری از موارد کوتاه‌تر است. چون از اورینگ در بریس دیمون استفاده نمی‌شود، تمیز کردن دندان‌ها آسان‌تر است. حذف شدن کش دور براکتها نیز به نوبه خود جمع شدن پلاک روی دندان را کاهش می‌دهد. درمان کوتاه‌تر (در برخی کیس ها) و تعداد جلسات کمتر نه تنها زمان ارزشمند بیمار را حفظ می‌کند، هزینه کمتری را نیز دربر دارد. چون دندان‌های کمتری در ارتودنسی دیمون کشیده می‌شود (در برخی کیس ها) و دندان‌های بیمار تا حد امکان حفظ می‌شود، نتیجه نهایی لبخندی جذاب‌تر با دندان‌های بیشتر است که کاملاً طبیعی به نظر می‌رسد.
بیشتر بخوانید: معایب و مزایای انواع روش های ارتودنسی نامرئی چیست؟
براکت فلزی
پرکاربردترین براکت ارتودنسی نوع فلزی است که نسبت به دیگر انواع براکت از مزایای متعددی چون قابل بازیافت بودن (ریسایکل نمودن)، استریلیزه بودن، مقاومت بالا در برابر فشار، سایش حداقل و هزینه مناسب برخوردار است. بنابراین در ارتودنسی بیشتر از براکت فلزی استفاده می‌شود.
مزایا
- مقرون به صرفه بودن و ارزان‌ترین نوع براکت
- در دسترس بودن کش‌های رنگی (از متخصص ارتودنسی بخواهید رنگ‌های مختلف را به شما نشان دهد)
معایب
- مشخص‌ترین نوع بریس
براکت سرامیکی
براکت سرامیکی از اکسید تیتانیوم یا اکسید زیرکونیوم تهیه می‌شود، کاملاً پایدار و در برابر نیرو مقاوم است و در حفره دهان تغییر شکل نمی‌دهد. اما براکت سرامیکی به دلیل شکننده بودن ممکن است در طول درمان ارتودنسی بشکند؛ در این حالت برای مقاوم‌تر شدن براکت در قسمت شکستگی از ماده بیشتر استفاده می‌شود که استفاده از آن را ناراحت کننده می‌کند.
مزایا
- کمتر نمایان بودن نسبت به بریس فلزی
- کوتاه‌تر بودن دوره درمان در مقایسه با پلاک‌های پلاستیکی مانند ارتودنسی نامرئی
معایب
- گران‌تر بودن در مقایسه با بریس فلزی
- لکه شدن سریع براکت
- نیاز به مراقبت بیشتر به منظور شفاف نگه داشتن
- افزودن طول درمان ارتودنسی
براکت پلاستیکی
براکت پلاستیکی زمانی به کار برده می‌شود که بیمار به وسایل ارتودنسی با ظاهری طبیعی‌تر نیاز داشته باشد و تمایلی به استفاده از فلز نداشته باشد. اما براکت‌های پلاستیکی مورد استفاده در ارتودنسی در اثر عادت‌هایی چون مصرف توتون و دخانیات و نوشیدن مشروبات الکلی تغییر رنگ می‌دهند.
معیارهای انتخاب براکت ارتودنسی مناسب
عوامل متعددی مانند مدت زمان استفاده از بریس، زیبایی، شدت کجی و نامرتبی دندان‌ها، نوع اختلال بایت، ضرورت استفاده از فیس ماسک یا دیگر وسایل و تجهیزات ارتودنسی و هزینه درمان باید هنگام انتخاب براکت ارتودنسی در نظر گرفته شود.
هزینه انواع براکت
براکت فلزی مقرون به صرفه‌ترین نوع براکت است. براکت‌های سرامیکی و پلاستیکی به دلیل قیمت بالاتر مواد و هزینه‌های جانبی نگهداری گران‌ترند. براکت‌های سرامیکی و پلاستیکی نسبت به فلزی نیاز به جلسات تنظیم و تعمیر بیشتر دارند و مدت زمان ویزیت هر دوره نیز طولانی‌تر است.
دکتر محبوبه دهقانی متخصص ارتودنسی و ارتوپدی فک و صورت
عضو انجمن ملی نخبگان کشور و عضو انجمن ارتودنتیست ایتالیا SIDO
دارای یک عنوان ثبت اختراع
سمت استادیار دانشگاه در سال های 88 الی 97
و فلوشیپ پژوهشی
آدرس مطب: مشهد، نبش هاشمیه 31، ساختمان ونوس، طبقه سوم
شماره های تماس: 3880071 – 09159777275
3 دیدگاه ها