انواع اپن بایت و عوارض آن

آیا از مال آکلوژن اطلاع دارید؟ در صورتی که دندان ها هم راستا باشند و به صورت صحیح در کنار هم قرار گرفته باشند، به این حالت آکلوژن گفته می شود. اگر دندان ها در وضعیت استانداردی قرار داشته باشند، دندان های فک بالا حدود 2 الی 3 میلیمتر از دندان های فک پایین را می پوشانند. هنگامی که دندان ها از حالت طبیعی خود خارج شوند، این یعنی وضعیت مال اکلوژن که ناهنجاری هایی مانند دیپ بایت، کراس بایت و اپن بایت (Open bite) از این دسته می باشند. در ادامه این مقاله شما را با یکی از این اختلالات به نام اپن بایت آشنا خواهیم کرد.

در حالت استاندارد، زمانی که فک ها یا بایت ها بسته می شوند، دندان ها به صورت هماهنگ و مرتب روی هم قرار می گیرند و دندان های فک بالا به میزان مشخصی بخشی از دندان های فک پایین را پوشش می دهند. اگر هنگام بسته بودن فک ها، دندان های جلویی فک بالا و فک پایین به هم نرسند، در نتیجه دهان باز می ماند که به این ناهنجاری اپن بایت گفته می شود. ناهنجاری اپن بایت سبب عدم بستن فک و فاصله بین دندان ها می شود. این وضعیت علاوه بر تاثیر زیبایی لبخند و چهره، مشکلات متعددی در غذا خوردن، صحبت کردن و تکلم ایجاد می کند. در واقع زمانی که برخی از افراد به حالت نوک زبانی حرف می زنند، احتمال دارد که مبتلا به اپن بایت باشند. در نظر داشته باشید که درمان اپن بایت در هر سنی امکان پذیر است، اما بهترین زمان آن در سن کودکی می باشد که هنوز دندان های دائمی به طور کامل رشد نکرده اند. در این زمان درمان راحت تر و با هزینه کمتری انجام می شود، اما در سنین بالاتر برای درمان این ناهنجاری نیاز به ارتودنسی دندان و در موارد شدید تر، جراحی می باشد که سختی و هزینه های بیشتری را به دنبال خواهد داشت.

 

 

هزینه درمان اپن بایت

درمان این ناهنجاری برای هر فرد هزینه متفاوتی را شامل می شود. در صورتی که متخصص ارتودنسی تشخیص دهد که تنها به کمک ارتودنسی این عارضه درمان می شود، شما باید با توجه به نوع روش، از قیمت ارتودنسی دندان آگاهی پیدا کنید، اما در صورتی که شدت ناهنجاری پیچیده تر بوده و نیاز به جراحی فک وجود داشته باشد، بنابراین قیمت درمان بیشتر خواهد شد. در صورتی که در سنین پایین تر درمان این ناهنجاری انجام شود، هزینه کمتری را نسبت به سنین بزرگسالی پرداخت خواهید کرد. برای دریافت اطلاعات کافی باید برای معاینه وضعیت دهان و دندان به مطب مراجعه کنید

حالت استاندارد دندان ها

حالت استاندارد دندان ها به نحوی می باشد که دندان های جلویی فک بالا حدود 2 تا 3 میلیمتر از دندان های فک پایین را می پوشانند و دندان های عقب به صورت قرینه روی یکدیگر قرار بگیرند. اگر دندان های جلو دارای فاصله چند میلیمتری باشند، در این صورت فرد نمی تواند به راحتی چیزی را گاز بزند و حتی ممکن است در تکلم نیز مشکل داشته باشد.

عوامل ایجاد ناهنجاری اپن بایت

به طور معمول عوامل زیر می توانند سبب ایجاد ناهنجاری اپن بایت باشند:

1. مکیدن انگشت شست یا پستانکبر اساس یک میل ذاتی تمام نوزادان عادت به مکیدن پستانک و یا انگشت خود دارند. در مراکز معتبر تحقیقاتی دندانپزشکی، تحقیقاتی صورت گرفته که بیان کرده ترک این عادت در سن 3 تا 4 سالگی بسیار مناسب می باشد. بسیاری از دندانپزشکان اعتقاد دارند که تغییر وضعیت در فک و دندان نوزادان به دلیل مکیدن انگشت و پستانک، برگشت پذیر بوده و اگر کودک تا قبل از رشد دندان های دائمی یعنی سن 5 تا 6 سالگی، این عادت را ترک کرده باشد، به راحتی می توان تغییر ایجاد شده در دهان و دندان را به شرایط مناسب بازگرداند. اما اگر این عادت تا سنین بالاتر ادامه یابد، برای درمان باید از ارتودنسی کمک گرفت.
2. فشار ناشی از زباندر صورتی که زبان در مدت طولانی بین دندان های قدامی بالا و پایین قرار بگیرد، می تواند باعث ایجاد اپن بایت شود. همچنین نفس کشیدن از راه دهان می تواند باعث جلو آمدن زبان و فشار به دندان ها شود.
3. اختلال مفصل تمپورومندیبولاروجود این اختلال می تواند درد مزمنی را برای فک به وجود بیاورد. در این اختلال زبان به دندان ها فشار وارد می کند و می تواند در نهایت باعث باز شدن بایت و ایجاد عارضه اپن بایت شود.
4. مشکل اسکلتیدر اکثر اوقات این مشکلات بر اثر عوامل ژنتیکی به وجود می آیند. در واقع رشد فک ها در ابتدا به میزان مناسب صورت نگرفته و مشکلات بسیاری را برای دهان و دندان به وجود می آورد که یکی از آن ها اپن بایت است.

انواع اپن بایت

به طور کلی ناهنجاری اپن بایت در سه دسته کلی جای دارد که در زیر به بررسی انواع اپن بایت آن ها می پردازیم:

1. اپن بایت دندان های قدامی

   زمانی که دندان های جلویی فک بالا و پایین به درستی روی هم منطبق نشوند، اپن بایت دندان های قدامی نامیده می شود که مواردی از جمله کشیدگی بیش از اندازه صورت در اثر رشد زیاد استخوان، عادت به بیرون راندن زبان، استفاده نادرست از شیشه شیر و مکیدن پستانک و انگشت در دوران کودکی می توانند عامل ایجاد این ناهنجاری باشند.

2. اپن بایت دندان های خلفی

   زمانی که دهان بسته می شود، اگر دندان های عقبی فک بالا و پایین به درستی روی هم قرار نگیرند، اپن بایت دندان های خلفی ایجاد شده است. این ناهنجاری نسبت به اپن بایت دندان های قدامی شایع نبوده و به همین جهت علت دقیقی برای آن مشخص نشده است، اما مشکل رشد در قسمت عقبی فک ها و وجود مشکلات دندان های خلفی می تواند عاملی بر پیدایش این ناهنجاری باشند.

3. اوربایت ناقص

   وقتی که دندان های قدامی فک بالا و پایین در زمان بسته شدن دهان با هم تماس پیدا نمی کنند، این ناهنجاری ایجاد می شود که نوعی از اپن بایت می باشد.

درمان اپن بایت

برای برطرف کردن این ناهنجاری، دندانپزشک با در نظر گرفتن مواردی مانند نوع دندان و سن می تواند راهکار های متفاوتی را برای درمان انتخاب نماید. در صورتی که اپن بایت جزئی باشد، با کمک کامپوزیت دندان و یا لمینت دندان نیز امکان ترمیم آن وجود دارد که البته این کار تنها جنبه زیبایی داشته و از نظر ساختاری درمان صورت نگرفته است. به طور کلی 3 نوع درمان برای رفع این ناهنجاری صورت می گیرد:

1. اصلاح رفتار و تغییر عادت

   در صورتی که دندانپزشک بعد از معاینه کودک شما متوجه وجود اپن بایت شد، در ابتدا سعی می کند تا با صحبت کردن کمک به ترک عادت هایی مانند مکیدن انگشت و شیشه شیر کند که اگر کودک شما همکاری مناسب را با دندانپزشک داشته باشد، به مرور زمان اپن بایت درمان خواهد شد. اگر دندان های دائمی کودک در آمده باشد، اما به طور کامل رشد نکرده باشند نیز می توان با استفاده از این روش، کمک به رفع اپن بایت نمود.

2. ارتودنسی جهت درمان اپن بایت

   در صورتی که رشد دندان های دائمی به اتمام رسیده باشد و اپن بایت درمان نشده باشد، برای درمان این ناهنجاری ارتودنسی مورد نیاز است. متخصص ارتودنسی با کمک روش های متفاوت و ابزار های گوناگون به رفع این ناهنجاری می پردازد. گاهی دندانپزشک از یک دستگاه برای محدود کردن حرکات زبان استفاده می کند تا فشار به دندان ها کاهش یابد.

   1. استفاده از TSAD:یکی از راهکار هایی که برای درمان اپن بایت مورد استفاده قرار می گیرد، ابزار موقتی انکوریج اسکلتی می باشد. این ابزار به کمک ابزار دیگری مانند گگ دهانی و دکمه پلاستیکی در وسط سقف دهان قرار گرفته و کمک به حرکت دندان ها یعقبی به سمت داخل دهان می کند.
   2. گگ دهانی: طراحی با یک بلاک یا گگ دهانی به صورتی می باشد که در ابتدا در تماس با دندان های مولر دوم هستند. به مروز زمان با حرکت دندان های عقبی به سمت داخل، دندان های مولر اپل و نیش نیز در تماس با این ابزار قرار می گیرند که در نهایت کمک به درمان اپن بایت می کند.

3. جراحی برای درمان اپن بایت

   در مواردی که شدت عارضه اپن بایت به قدری شدید باشد که تنها به کمک ارتودنسی درمان نشود، برای رفع این مشکل جراحی مورد استفاده قرار می گیرد.

پیشگیری از اپن بایت

دلایل مختلفی می توانند سبب پیدایش ناهنجاری اپن بایت شوند، بنابراین به طور قطع نمی توان از ایجاد آن جلوگیری کرد. اما به طور کلی برخی از روش ها و رعایت بعضی از نکات می توانند که احتمال ابتلا به این ناهنجاری را کاهش دهند. عادت های دوران کودکی مانند مکیدن انگشت شست، استفاده از شیشه شیر و عادت به بیرون راندن زبان باید در سن مناسب ترک شوند. همانطور که در قسمت های قبلی مقاله بیان شد، بهتر است بین سن 3 تا 4 سالگی کمک به ترک این عادات در کودک خود کنید که این کار به رفع ناهنجاری اپن بایت کمک بسیاری خواهد کرد. همچنین توجه داشته باشید که درمان این ناهنجاری در مراحل ابتدایی بسیار راحت تر بوده و مانع از ایجاد مشکلات دیگری در آینده می گردد.

عوارض اپن بایت

اپن بایت علاوه بر اینکه زیبایی دندان ها و چهره را تحت تاثیر می دهد، معایب و عوارض بسیاری را به دنبال دارد که در زیر به عوارض اپن بایت اشاره شده است:

1. اپن بایت می تواند مشکلاتی را در صحبت کردن و تکلم فرد ایجاد نماید که فرد به حالت نوک زبانی صحبت می کند. این اختلال ممکن است تا سنین بزرگسالی ادامه داشته باشد.
2. یکی از مهمترین مشکلات این ناهنجاری، ایجاد ظاهری نامناسب برای صورت می باشد که به شدت اعتماد به نفس فرد را در هنگام لبخند زدن و صحبت کردن کاهش می دهد.
3. ناهنجاری اپن بایت در هنگام جویدن غذا مشکلاتی را برای فرد ایجاد خواهد کرد.
4. در صورت وجود این ناهنجاری، احتمال سایش و پوسیدگی دندان ها به شدت افزایش می یابد.
5. این ناهنجاری با افزایش بیش از اندازه حساسیت دندان ها، غذا خوردن را برای فرد سخت و آزار دهنده می کند.
6. اپن بایت در حالت شدید، سردرد های مکرری را به دنبال خواهد داشت.

سوالات متداول

1. آیا درمان اپن بایت به وسیله اینویزیلاین امکان پذیر است؟

   اپن بایت نوعی مال اکلوژن بوده که در شرایطی با کمک اینوزیزیلاین بهبود می یابد. این دستگاه با هدایت دندان ها در موقعیت صحیح برای درمان این ناهنجاری کاربرد دارد.

2. جراحی فک برای درمان اپن بایت به چه صورت می باشد؟

   در سنین بزرگسالی که دندان های دائمی به طور کامل رشد پیدا کرده اند، ارتودنسی به تنهایی نمی تواند به درمان این ناهنجاری کمک کرده که در این صورت جراحی مورد استفاده قرار می گیرد. جراحی به شکل مطمئن این مشکل را درمان می کند، اما به شدت سخت و دارای دوره نقاهت طولانی می باشد. جراحی فک با تغییر موقعیت فک، اپن بایت را درمان می کند.

3. از درمان اپن بایت چه نتیجه ای را می توان انتظار داشت؟

   بسته شدن حالت اپن بایت، یکی از تغییرات مهم درمان این ناهنجاری می باشد که علاوه بر ایجاد ظاهری زیبا و دلخواه برای بیمار، سلامت دهان و دندان را بهبود می بخشد.

 

دکتر محبوبه دهقانی متخصص ارتودنسی و ارتوپدی فک و صورت

عضو انجمن ملی نخبگان کشور و عضو انجمن ارتودنتیست ایتالیا SIDO

دارای یک عنوان ثبت اختراع

سمت استادیار دانشگاه در سال های 88 الی 97

و فلوشیپ پژوهشی

“مشاهده رزومه”

آدرس مطب: مشهد، نبش هاشمیه 31، ساختمان ونوس، طبقه سوم

شماره های تماس: 3880071 – 09159777275